Czy można zarabiać na pogodzie? Meteorolodzy na giełdę!

Instrumenty finansowe, których cena/funkcja wypłaty uzależniona jest od wystąpienia określonych zjawisk pogodowych nazywane są ogólnie derywatami pogodowymi. Czym dokładnie są te instrumenty? Pogodowe instrumenty pochodne są to najczęściej kontrakty terminowe,  opcje, swapy, które rozliczane są na podstawie określonych czynników atmosferycznych takich jak temperatura, wielkość opadów deszczu/śniegu, wiatr. Korzystając z instrumentów tego typu przykładowo: rolnicy są w stanie zabezpieczać się przed suszą, przymrozkami, a firmy turystyczne mogą uzyskać korzyści finansowe na wypadek deszczowych wakacji, które w normalnej sytuacji (niezabezpieczonej pozycji) przełożyłyby się na spadek przychodów.

Kto ubezpiecza się od tego typu zjawisk atmosferycznych? Wykorzystanie derywatów pogodowych jest rzeczą powszechną w przypadku miast w Stanach Zjednoczonych, krajach skandynawskich, niektórych hrabstwach w Wielkiej Brytanii. Dawno temu czytałem artykuł, w którym analizowana była możliwość wykorzystania pogodowych instrumentów pochodnych przez Warszawę, dyskusja rozpoczęła się w związku z wysokimi kosztami poniesionymi przez Warszawę spowodowanymi przez wysokie opady śniegu w 2010 roku (źródło: Forsal).

Jak wygląda sposób zabezpieczenia przed ryzykiem pogodowym? Podmiot zajmuje odpowiednią pozycję w wybranym instrumencie z określoną „ceną realizacji” – może to być na przykład w Polsce – grubość warstwy śniegu publikowana przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, gdy grubość ta przekroczy określony poziom miasto stołeczne Warszawa otrzymuję wypłatę z danego instrumentu, ceną takiego zabezpieczenia może być przykładowo premia opcyjna. We wspomnianym wcześniej artykule głównym problemem związanym z wykorzystaniem derywatów pogodowych były ich wysokie koszty.

Gdzie można kupić derywaty pogodowe? W USA notowane są one na giełdzie Chicago Mercantile Exchange (CME), informacje na temat instrumentów tego typu można uzyskać  też na stronie Guaranteed Weather. Gdzie można kupić derywaty pogodowe w Polsce i UE? Transakcje te w naszym regionie geograficznym organizowane są przez spółkę Consus SA, która jest jedynym podmiotem w Polsce należącym do Stowarzyszenia Zarządzania Ryzykiem Pogodowym (Weather Risk Management Association). Więcej na temat sposobu zabezpieczenia się za pośrednictwem firmy Consus – tutaj. W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji na temat możliwości handlowania derywatami pogodowymi przez inwestora indywidualnego w Polsce wysłałem zapytanie za pomocą formularza na stronie spółki Consus, poniżej odpowiedź, którą otrzymałem od Pana dr. Juliusza Pres, członka zarządu Consus SA:

„W Polsce osoba fizyczna jeszcze nie może kupować derywatu pogodowego, chyba, że o bardzo dużej wartości (premia min 50 000 EUR lub forward o ekspozycji 250 000 EUR). W Europie platformy transakcyjne działają tylko w nawiązaniu do rynku OTC (miedzy dużymi bankami i ubezpieczycielami) oraz w powiazaniu do giełdy CME, która wystawia m.in kontrakty dla 8 miast w Europie… Jeśli obrót jest przez CME to umowa jest podpisana z brokerem, który jest członkiem CME  (jako rachunek maklerski) a jeśli na OTC to umowa jest szyta za każdym razem pod daną transakcję. DM Consus będzie w najbliższych latach (zaraz po otrzymaniu licencji w marcu) starał się utworzyć rynek tych kontraktów w sposób umozliwiający os. fizycznej handlować podobnie jak na kontraktach na wig20. Rozmowy trwają jednak temat jest złożony i nieco egzotyczny dla wielu giełd w Europie.”

Do tej pory omawialiśmy jeden sposób wykorzystania instrumentów pogodowych – tzw. hedging, czyli zabezpieczanie się przed ryzykiem. Jednakże nie sposób nie wspomnieć, że derywaty pogodowe jako instrumenty wchodzące w skład rynku instrumentów pochodnych mogą być wykorzystywane również do spekulacji, tzn. zawierania niepokrytych w rzeczywistości transakcji -> osoba zabezpieczająca się to np. rolnik, który ubezpiecza się przeciwko suszy (niskich opadów), natomiast spekulant to zwykły inwestor, którego sytuacja majątkowa nie ma zbyt wiele wspólnego z warunkami atmosferycznymi. Być może w niedalekiej przyszłości po porady inwestycyjne będziemy udawać się do „Pogodynek” :-) a na ekranach inwestorów indywidualnych obok tego:

Będziemy mogli zobaczyć coś takiego :) Meteorolodzy na giełdę!

Omówione powyżej instrumenty pozwalają nam zabezpieczać/spekulować ryzykiem związanym ze zjawiskami pogodowymi typu niekatastroficznego, w następnym wpisie poruszę kwestię innego typu instrumentów, które pozwalają na zabezpieczenie się przed katastroficznym ryzykiem pogodowym.