Efekt pewności wstecznej
Efekt pewności wstecznej (ang. hindsight bias) nazywany również pełzającym determinizmem oznacza zmianę oceny rozkładu prawdopodobieństwa realizacji zmiennych losowych – prościej: post factum oceniamy dane prawdopodobieństwo wyżej niż ocenilibyśmy je zanim do szło do zrealizowania tego scenariusza. Potoczną nazwą tego obciążenia kognitywnego jest znane na rynkach finansowych hasło „wiedziałem, że tak będzie,” czyż nie jest oczywiste, że II wojna światowa przy obecnych w latach 30. napięciach politycznych i gospodarczych musiała wybuchnąć?. Zjawisko pewności wstecznej jest ściśle związane z innym błędem poznawczym – tzw. platonizacją Skutkiem pełzającego determinizmu jest przypisywanie relatywnie wysokiego prawdopodobieństwa zdarzeniom, które już się wydarzyły, mimo tego, że w rzeczywistości ich prawdopodobieństwo zmierzało do zera. Przyczyną opisywanego w tym miejscu obciążenia jest dostępność wiedzy na temat zrealizowanego scenariusza kontrastującej do braku jakichkolwiek informacji na temat możliwych scenariuszy niezrealizowanych (choć często o wyższym prawdopodobieństwie). Innym przykładem manifestacji tego obciążenia jest fakt, że inwestorzy mają tendencję do oceny, pamiętania swoich własnych prognoz jako znacznie dokładniejszych niż w rzeczywistości one były. Podsumowaniem tego błędu kognitywnego jest polskie powiedzenie – „mądry Polak po szkodzie.”
Poprzedni wpis: Heurystyka dostępności
Następny wpis: Błąd koniunkcji
Komentarze 3
Seria: finanse behawioralne: część 10 (błąd koniunkcji) – Investio.pl
[…] wpis: Efekt pewności wstecznej Następny wpis: Iluzja pieniądza // wykopywarka wersja standardowa (59×60) var […]
Co dalej z Facebookiem? – Investio.pl
[…] sprowadza się do dość „oklepanego” już błędu poznawczego nazywanego powszechnie efektem pewności wstecznej. Czy akcje Facebooka są przewartościowane? Być może, ale twierdzenie o oczywistości spadku […]
Dion
Somebody necessarily assist to make seriously posts I might state. This is the first time I frequented your website page and up to now? I surprised with the analysis you made to make this particular put up extraordinary. Wonderful task! Dion