Δ % PKB najważniejszych gospodarek świata

W ostatnich miesiącach/latach tematem nr 1 w mediach jest światowy kryzys finansowy, który w obecnym momencie przyjmuje postać kryzysu zadłużenia rozwiniętych gospodarek strefy euro. Kraje PIIGS (Portugalia, Irlandia, Islandia, Grecja, Hiszpania) żyją w ciągłym strachu związanym z powiększającą się dziurą budżetową spowodowaną rozrzutną i nieodpowiedzialną polityką w przeszłości oraz bardzo niskim tempem rozwoju gospodarczego, w niektórych przypadkach recesją. Wyżej wymienione gospodarki stoją przed dylematem, czy walczyć z ogromnym zadłużeniem przez program restrykcyjnych oszczędności (scenariusz forsowany przez Kanclerz Merkel), czy też wręcz zwiększyć swoje wydatki fiskalne (a co za tym idzie dług publiczny) w celu pobudzenia swoich gospodarek i zwiększenia wpływów z podatków (rekomendacje np.  Krugmana, Sorosa).

Omówmy w tym miejscu pokrótce prosty mechanizm: wpływem dla państwa są przede wszystkim podatki, rozchodem są natomiast wszystkie wydatki publiczne jak wydatki rządowe czy wydatki na transfery socjalne (przykład rozrzutności programów socjalnych w Grecji). W przypadku spadku tempa wzrostu gospodarczego maleją wpływy z podatków, wydatki publiczne pozostają natomiast na, powiedzmy, tym samym poziomie, lub wręcz rosną (więcej bezrobotnych, więcej transferów w postaci zasiłków), skutek: powstaje luka w budżecie, która finansowana jest długiem publicznym. Omówmy potencjalny wpływ programu oszczędności (Merkel): wprowadzając oszczędności w budżecie, co oznacza de facto zmniejszenie wydatków publicznych, które może skutkować spadkiem tempa PKB, wpływów podatkowych, a w rezultacie do pogłębienia recesji oraz tym samym powiększenia dziury budżetowej, większych potrzeb pożyczkowych i większego zadłużenia – lekarstwo może być gorsze do choroby. Kto ma racje Merkel, czy Krugman, Soros – nie wiadomo, być może okaże się to w najbliższych miesiącach.

W mediach często straszy się recesją, spadkiem tempa wzrostu gospodarczego oraz ogromnym zadłużeniem, ile tak naprawdę skurczyły się gospodarki poszczególnych państw? Dwa poniższe wykresy pokazują tempo wzrostu PKB poszczególnych gospodarek.

Rysunek 1. % zmiana PKB w poszczególnych państwach (źródło: The Economist na podstawie danych MFW)

Na wykresie poniżej tempo wzrostu krajów PIIGS w porównaniu do Polski i Niemiec.

Rysunek 2. Tempo wzrostu PKB PIIGS, Polski, Niemiec (źródło: google)