Gapminder, czyli statystyka może być fun

Hans Ronsling, profesor zdrowia międzynarodowego, dyrektor Fundacji Gapminder, jeden ze 100 czołowych myślicieli świata wg Foreign Policy (2009), opracował interaktywne, intuicyjne narzędzie analizy statystycznej zjawisk społeczno-gospodarczych. Aplikacja nazywa się Trendalyzer i umożliwia wizualizację trendów za pomocą dynamicznych wykresów bąbelkowych.

Oprogramowanie stworzone przez Hansa Roslinga (zakupione przez Google w marcu 2007 roku) pozwala analizować szereg historycznych danych społeczno-gospodarczych, zaczynając od długości życia, poprzez osiągnięcia matematyczne czwartoklasistów (sic), na PKB poszczególnych Państw kończąc.

Aby zrozumieć jak łatwo przyswajalne są informacje prezentowane przez aplikację szwedzkiego profesora trzeba niego skorzystać – wystarczy wybrać dwie interesujące nas zmienne losowe i za pomocą jednego kliknięcia otrzymujemy interaktywny, dynamiczny wykres prezentujący ich historyczną współzależność w zależności od kraju, jego populacji, kontynentu. Poniżej zamieszczam screenshot współzależności oczekiwanej długości życia (oś OY) do PKB per capita (oś OX):

Rysunek 1. Długość życia vs PKB per capita w 1960 roku (źródło: Gapminder)

Kolorami bąbelków oznaczono kontynenty pochodzenia krajów, ich wielkość charakteryzuje liczebność populacji. Jak widzimy na wykresie powyżej, w 1960 roku występowała wyraźna, silna, pozytywna zależność pomiędzy zamożnością kraju a długością życia jego mieszkańców, prześledźmy obecnie jak ta korelacja prezentuje się 50 lat później, proponuję skupić się na największej czerwonej kropce z lewej strony, są to Chiny:

Rysunek 2. Długość życia vs PKB per capita w 2010roku (źródło: Gapminder)

Jakie wnioski możemy wyciągnąć patrząc na sytuację na wykresie z 2010 roku? Przede wszystkim średnia długość życia na całym świecie, zarówno w krajach biednych i bogatych wzrosła. Pozytywna zależność pomiędzy analizowanymi zależnościami wciąż jest aktualna, aczkolwiek jej siła jest znacznie mniejsza (łagodniejsze „nachylenie wykresu”).

Dwa statyczne ujęcia tego wykresu nie oddają jednak najciekawszej funkcjonalności narzędzia Hansa Roslinga, tzn. możliwości dynamicznej obserwacji zmieniających się w czasie trendów. Gorąco zachęcam do przyjrzenia się tej aplikacji w tym miejscu, wystarczy jedynie kliknąć „play”.

Więcej o dokonaniach Hansa Roslinga możecie przeczytać na Wikipedii  i TED– myślę, że warto, bo naukowiec ten jest postacią nietuzinkową. Na zachętę dodam, że jest on również połykaczem mieczy, co pokazał na konferencji TED (dla niecierpliwych 18:00, choć polecam całe wystąpienie).

Na sam koniec polecam konferencję TED, na której Hans Rosling prezentuje szereg interesujących statystyk za pomocą swojego narzędzia, jest to spektakl sam w sobie: