Dysonans poznawczy
Leon Festinger zdefiniował dysonans poznawczy w następujący sposób:
„występuje on, gdy równocześnie pojawiają się sprzeczne elementy (poglądy, myśli, postawy), lub gdy zachowanie danej osoby jest niezgodne z wyznawanymi przez nią poglądami”
Z dysonansem poznawczym związane jest uczucie dyskomfortu pojawiające się w przypadku konfliktu pomiędzy rzeczywistym stanem rzeczy a poglądem danej jednostki na te idee. Skutkiem dysonansu jest efekt napięcia, który dana jednostka stara się zmniejszyć poprzez zmianę wyznawanych poglądów, lub odrzucenie/brak akceptacji rzeczywistości.
Powyższe zjawisko występuje również w przypadku inwestorów giełdowych, badania na ten temat przeprowadzili Wiliam Goetzman i Nadav Peles w 1997. W tym celu stworzono dwie grupy testowe, które w danym okresie inwestowały w fundusze inwestycyjne: nieprofesjonalna (architekci), profesjonalna (członkowie amerykańskiego stowarzyszenia inwestorów indywidualnych, odpowiednik naszego SII). Badanym zadano następujące pytania:
- Ile wynosiła ubiegłoroczna stopa zwrotu funduszu, którego jednostki posiadasz?
- Jak duża była przewaga Twojego funduszu nad indeksem szerokiego rynku?
Okazało się, że architekci zawyżali rzeczywiste stopy zwrotu o 6 pkt. %, a premię nad rynkową stopą zwrotu przeceniali o 4 pkt. %. W przypadku grupy testowej profesjonalistów nieścisłość wyniosła odpowiednio 3,5 pkt. % i 5 pkt. %. Wniosek: bez względu na zasób posiadanej wiedzy inwestorzy przeceniali rzeczywiste wyniki swoich inwestycji celem uniknięcia dysonansu poznawczego, rozczarowania wynikającego ze sprzeczności wyznawanych poglądów z rzeczywistością.
Poprzedni wpis: Teoria perspektywy
Następny wpis: Efekt zwycięzcy-przegranego
Tags: błędy poznawcze
Komentarze 1
Seria: finanse behawioralne: część 12 (teoria perspektywy) – Investio.pl
[…] wpis: Iluzja pieniądza Następny wpis: Dysonans poznawczy Źródło: Kahneman D., Tversky A. ”Prospect Theory: An Analysis of Decision under […]