Pomoc dla Hiszpanii i presja na pakiet prowzrostowy

„W miniony weekend Eurogrupa zaakceptowała pomoc w wysokości 100 mld euro dla hiszpańskich banków” – taka wiadomość obiegła w poniedziałek wszystkie serwisy gospodarcze. Tym razem politycy w UE zdecydowali się wylać wiadro wody w miejscu, w którym nie zrobiliby tego jeszcze kilka miesięcy temu. Być może ugasili w ten sposób pożar w zarodku lub, co gorsza zamaskowali problem na jakiś czas tak jak to było z pożyczkami LTRO. Gotówka wstrzyknięta w banki nawet nie otarła się o realną gospodarkę ponieważ nie zdecydowały się one na wzmożoną akcję kredytową. Bilanse w sektorze finansowym (nie tylko hiszpańskim) można krótkoterminowo uznać za uratowane, jednak na dłuższą metę większa ekspozycja na europejski dług rządowy może okazać się skrajnie niebezpieczna.

Niebezpieczna zwłaszcza w kontekście braku jakiejkolwiek stymulacji gospodarki realnej, co niejednokrotnie było podkreślane przez Paula Krugmana. Zwolennicy tej szkoły ekonomicznej wskazują na fakt, że podstawowym zagrożeniem, z którym trzeba się zmierzyć nie jest problem długu samego w sobie lecz przekonanie rynków, że ten dług zostanie spłacony. Tego nie da się osiągnąć bez wzrostu gospodarczego. Założenie to można przyjąć jako prawdziwe z jednym warunkiem, który jest opisany w każdym podręczniku ekonomii traktującym o keynesizmie – w czasie recesji rząd stymuluje gospodarkę zwiększając swój dług jednak w czasie prosperity rząd spłaca/ogranicza swoje zadłużenie. Taka racjonalność nie często ma miejsce we współczesnym świecie.

Z drugiej strony Niemcy forsują swój model oszczędności za wszelką cenę identyfikując jako główne źródło kryzysu nadmierne zadłużenie. Niewątpliwie mają w tym wypadku rację. Pytanie czy kuracja polegająca na radykalnym zmniejszeniu tempa jego narastania jest na pewno właściwa w tym właśnie momencie. Model niemiecki dla samych Niemiec przyniósł wiele korzyści, co widać po stanie ich gospodarki w tych burzliwych czasach. Jednak na dłuższą metę Europa stanowi system naczyń połączonych i prędzej czy później kryzys w pozostałych krajach wspólnoty może oznaczać chude lata dla naszych sąsiadów zza wschodniej granicy (dla Polski zresztą też). Nic nie wskazuje, żeby gospodarka miała nabrać rozpędu przy kontynuowaniu takiej polityki finansowej.