Iluzja pieniądza

Iluzja pieniądza to błąd poznawczy polegający na nierozróżnianiu wartości nominalnych od realnych, przykładowo: ludzie porównują ceny różnych produktów z ich cenami historycznymi nie uwzględniając występowania zjawiska inflacji. Innym przykładem tego błędu jest porównanie oprocentowania lokat bankowych, obecnie dających zarobić ok. 5% w skali roku, co w porównaniu do kilkunastu procent rocznie kilkanaście lat temu wygląda marnie, ludzie jednak zapominają, że w tamtym okresie mieliśmy do czynienia z wysoką inflacją, która najczęściej powodowała realną stratę ulokowanych pieniędzy. W jaki sposób obliczyć wartość realną? Jest to bardzo proste: należy podzielić wartość nominalną przez mianownik (1+inflacja). Niedawno GUS opublikował wskaźniki inflacji za 2011 rok, spadek siły nabywczej pieniądza wyniósł 4,3%, oznacza to, że obecnie 100 zł warte jest tyle co 95,88 zł rok temu.

W tabeli poniżej znajdują się wskaźniki inflacji w okresie 2000-2011:

Inflacja CPI w Polsce w 2000-2011(źródło: GUS)

Nawiązując do powyższej tabeli możemy stwierdzić, że obecne 100 zł jest warte tyle co ok. 68 zł na początku 2000 roku. Ze zjawiskiem iluzji pieniądza związane jest jeszcze jedno ciekawe zjawisko: ludzie zauważają wzrost cen kupowanych produktów jednocześnie ignorując podwyżki swoich wynagrodzeń, które indeksowane są właśnie o prognozowaną inflację – za dane produkty płacimy „x” razy więcej, aczkolwiek nasze pensje wzrosły również „x” razy -> nasza sytuacja nie zmieniła się.

Poprzedni wpis: Błąd koniunkcji
Następny wpis: Teoria perspektywy